Toán Soroban được xem là giải pháp giúp trẻ học về các con số và làm toán tối ưu. Bố mẹ, giáo viên nào chưa biết về phương pháp này thì quả là một thiếu sót lớn! Cùng Trí Tuệ Việt tìm hiểu về toán Soroban là gì, cũng như cách dạy bé học Toán hiệu quả bằng Soroban nhé!
Giải pháp học toán Soroban là gì?
Trước khi đi tìm hiểu xem giáo trình Soroban có tốt không, bạn yêu cầu phải nắm vững định nghĩa về học toán Soroban trước.
Nguyên lý tính bằng tay – học Toán Soroban được xây dựng dựa trên chiếc bàn tính Soroban cổ có nguồn gốc từ Hoa Quốc . Vào những năm 1600 của thế kỷ XVII, chiếc bàn tính nhẩm Soroban đã du nhập đất nước hoa anh đào. Cũng kể từ đây, nó trở thành một trong những thiết bị điện tử tính toán được ưa chuộng hàng đầu, không những ở Trung Hoa , Nhật Bản mà còn được ứng dụng rộng rãi ở các nước Châu Á khác.
Nhờ vào cơ chế của chiếc bàn tính cổ xưa Soroban, người Nhật đã học tập và nghiên cứu ra hướng giải quyết tính nhẩm nhanh. Đây được xem như là một ứng dụng tính nhẩm một cách nhanh nhất, giúp phát triển trí não tại Nhật Bản. Đến nỗi là, họ còn xây dựng một giải đấu Soroban với cấp độ cao nhất là Flash AnZan. Như vậy, bạn đã hiểu được cơ bản về phương pháp học toán Soroban là gì rồi đúng không?
Phương thức học toán Soroban có tốt không?
Ưu điểm của Toán Soroban
Theo các nghiên cứu của hiện đại , khi các người bạn nhỏ chạm tay và tiếp xúc trực tiếp với cách thức học toán Soroban sẽ đem lại rất nhiều lợi ích cho suy nghĩ cho bé . Bởi giáo trình tính thông qua tay của Soroban sẽ giúp những người bạn nhỏ tiếp thu và sử dụng được cả 2 bán cầu não trái và bán cầu não phải, bao gồm 2 hoạt động là phán đoán hình ảnh bàn tính và bắt tay vào làm các phép tính. Trong đó, tư duy bán cầu não trái sẽ phụ trách việc tính toán trật tự, còn bán cầu não phải sẽ góp phần sức sáng tạo hình ảnh máy tính .
Ứng dụng tự tính nhẩm Soroban được xem là một trong những cách thức phát triển trí não hiệu quả nhất khi trẻ nhỏ đang trong giai đoạn từ 4 đến 16 tuổi. Bù lại , có không ít những tranh cãi về cách tự tính nhẩm nhanh này. Nhiều nhà nghiên cứu toán học trên thế giới lại cho rằng, Soroban là ứng dụng khiến cho não bộ “mệt mỏi”, nhất là đối với trẻ nhỏ. Tuy nhiên nhiều cô giáo lại cho rằng khi bé áp dụng phần mềm ứng dụng Soroban thì trẻ tưởng tượng rất nhanh về từng con số.
Tuy nhiên….
Giải pháp phát triển trí não Soroban chỉ có hiệu quả khi trí não trẻ đã được phát triển một cách nhanh chóng và đầy đủ về thể chất và tâm lý. Nếu các bậc thầy cô cho con học nâng cao bằng toán Soroban quá sớm có thể gây ra những tổn thương do não các người bạn nhỏ bị quá tải.
Các người bạn nhỏ từ 0 đến 2 tuổi là thời điểm mà các em hình thành não bộ mạnh nhất, sau 2 tuổi cả hai bán cầu não giống như cải tiến vậy. Do đó , độ tuổi nghiên cứu khoa học nhất cho mọi trẻ em học toán Soroban là từ 5 tuổi. Ngay lúc này trí não của các người bạn nhỏ đã phát triển và hoàn thiện đầy đủ, nên nguyên lý học toán Soroban sẽ giúp các bạn nhỏ phát triển não bộ .
Như vậy, việc học toán Soroban là một hướng học toán thú vị, hiệu quả nếu người lớn cho trẻ nhỏ học đúng thời điểm. Các bậc thầy cô và ba mẹ không nên cho con học quá sớm khi não trẻ chưa phát triển đầy đủ. Bù lại , thầy cô và ba mẹ cũng không nên cho con học quá muộn khi các con đã quá lớn và trải qua “giai đoạn vàng” của việc tiếp thu, học hỏi
Các chuyên gia giải đáp gì về việc học toán Soroban ở trẻ?
Soroban là cách thức giúp tìm hiểu và trải nghiệm tư duy cho bé bằng cả bán cầu não trái và phải. Do đâu mà lại như vậy?
Vì giải pháp này sẽ gồm hai phần: tưởng tượng hình ảnh trên bàn tính cổ và tiến hành các phép tính bằng tay. Trong khi đó, trí tuệ và cảm xúc ở bán cầu não trái cũng hoàn toàn có thể kết hợp chung với việc tính toán có logic. Cả hai sẽ giúp trẻ tập trung suy nghĩ phải sáng tạo, phải logic như thế nào để giải quyết bài toán.
Cũng nhờ thế , trong khi tiến hành phép tính thông qua tay , ví dụ: Khi nghe thấy số 75, ngay lúc đó tri thức đó sẽ được truyền lên bán cầu não trái và não trái lại truyền sự hiểu biết sang não phải. Tại đây, trí tuệ bên bán cầu não phải sẽ hình dung và bộ não sẽ hiện ra sự di chuyển của các hạt bàn tính cổ xưa ở vị trí số 75. Như vậy, bên não trái chỉ ghi nhớ tri thức là con số 75, còn bán cầu não phải lại hình dung và tập trung suy nghĩ suy đoán ra một cách rõ nét về số 75 trên bàn tính cổ xưa .
Học toán Soroban trong xã hội hiện đại
Hướng giải quyết tính toán thông qua bàn tay nhanh nhạy này được coi là phần quan trọng trong việc phát triển trí não cho các người bạn nhỏ từ 5-16 tuổi. Tuy nhiên, theo TS Lê Thống Nhất – Tiến sĩ chuyên ngành giáo dục Toán thì đây là một chương trình phản giáo dục . Vì những giáo trình thiết kế và xây dựng trí não Super Brain cũng giống như Soroban, chỉ đóng vai trò hiệu quả khi trí não những người bạn nhỏ đã phát triển đầy đủ. Việc khám phá và học toán Soroban quá sớm có thể gây ra những tổn thương nhất định do não các conbị quá tải.
Làm quen với bàn tính Soroban
Soroban là một thiết bị tính toán đơn giản bao gồm một khung gỗ hình chữ nhật được chia bởi một thanh ngang thành phần trên và phần dưới. Có một loạt các dây dọc có đính 7 hạt (hai ở hàng trên và năm ở hàng dưới) kéo dài từ trên xuống dưới của khung. Hai hạt ở hàng trên có giá trị là năm hạt và năm hạt ở hàng dưới có giá trị mỗi hạt là một. Các dây biểu thị các lũy thừa của 10. Một bàn tính truyền thống bao gồm 13 dây để biểu diễn các số rất lớn. Bàn tính này xuất phát từ Trung Quốc sau đó lại khá phổ biến ở Nhật và được thiết kế để thực hiện các phép tính toán hệ thập lục phân.
Làm thế nào để thực hiện đếm trên Bàn tính?
Mỗi hạt ở hàng dưới, như đã nêu, có giá trị 1. Sau khi đếm 5 hạt phía dưới, kết quả được “mang” lên hàng trên. Sau khi đếm cả hai hạt phía trên ở hàng trên, kết quả (tức là 10) được chuyển sang cột liền kề bên trái nhất. Cột ngoài cùng bên phải đại diện cho cột đơn vị, cột liền kề tiếp theo bên trái là cột hàng chục,…
Một số cách tính soroban đơn giản
Khi bạn đã học cách đếm trên bàn tính, thao tác đầu tiên mà chúng ta có thể học là “thêm vào”. Có nhiều chiến lược khác nhau có thể được áp dụng trong khi học bổ sung.
Chiến lược 10
Ví dụ, nếu chúng ta phải thực hiện phép tính 9 + 6, chúng ta sẽ nhập 6 và 9 vào hai cột đầu tiên. Sau đó, chuyển từ 6 thành 9 để 9 trở thành 10 và 6 trở thành 5. Vì vậy, bây giờ chúng ta có thể dễ dàng tính được 10 + 5 = 15. Một khi con bạn thành thạo chiến lược này trên bàn tính, bạn có thể đổi các phép tính có các số lớn hơn để các bé có thể thực hành
Chiến lược hai 5 giây
Ví dụ, nếu chúng ta phải thực hiện phép tính 6 + 7, chúng ta sẽ nhập 6 và 7 trong hai dây đầu tiên. Với chiến lược hai 5s, ta sẽ thêm một lượng vào số ban đầu để nó thành số chẵn và bớt đi một lượng đó ở số còn lại. Ở đây, nếu thêm 3 vào 7 sẽ thành 10, và chúng ta sẽ bớt đi 3 hạt ở số 6. Bây giờ việc thực hiện 10 + 3 = 13 thật dễ dàng. Chiến lược này hoạt động trong các vấn đề mà hai số được thêm vào nhiều hơn năm.
Thêm các số lớn hơn
Giả sử chúng ta phải thực hiện phép tính 65 + 89. Học sinh sẽ phải biểu diễn 89 trên bàn tính. Dây đầu tiên từ bên phải sẽ có 9 và dây thứ hai sẽ có 8. Bắt đầu với dây đầu tiên và thêm 5 đến 9. Điều này sẽ dẫn đến kết quả là 14. Giữ chữ số 4 và chuyển từ 1 đến 8, do đó tạo thành 9. Bây giờ thực hiện 9 + 6 sẽ cho kết quả là 15. Vì vậy, kết quả thực tế sẽ là 154.
Cách tính soroban cho phép trừ?
Thao tác tiếp theo mà bạn sẽ học là, làm thế nào để sử dụng bàn tính trong phương pháp từng bước để thực hiện phép trừ? Phép trừ chỉ là quá trình ngược lại của phép cộng. Tất cả những gì bạn cần làm là mượn các chữ số từ cột trước đó thay vì mang chúng đi. Ví dụ, nếu bạn muốn trừ 867 cho 932.
Sau khi nhập 932 vào bàn tính, hãy bắt đầu trừ từng cột từ bên trái. Nếu bạn trừ 8 cho 9, bạn sẽ nhận được 1, vì vậy bạn sẽ để lại một hạt duy nhất ở vị trí hàng trăm.
Bây giờ chuyển sang vị trí hàng chục. Bạn không thể trừ 6 với 3, vì vậy bạn sẽ phải mượn 1 ở hàng trăm để lại nó bằng 0. Bây giờ bạn phải trừ 6 với 13 để thành 7.
Bây giờ chuyển sang vị trí của đơn vị. Lặp lại quy trình. Vì bạn không thể trừ 7 cho 2 nên bạn phải mượn 1 ở hàng chục, điều này sẽ chuyển 7 có ở hàng chục thành 6. Bây giờ lấy 7 trừ đi 12 để bạn thu được 5.
Vì vậy, câu trả lời cuối cùng của chúng ta sẽ là 932 – 867 = 65.
Thực hành thường xuyên sẽ giúp mọi thứ thực hiện dễ dàng hơn. Làm việc với bàn tính soroban thường xuyên sẽ làm cho trí óc nhạy bén hơn. Vì vậy, nó đòi hỏi sự kiên nhẫn và rèn luyện thường xuyên.
Làm thế nào để sử dụng Soroban cho phép nhân?
Bây giờ chúng ta hãy chuyển sang phép toán cơ bản quan trọng nhất là phép nhân. Làm thế nào để thực hiện phép nhân với một bàn tính?
Để nhân các số nhỏ, chẳng hạn 6 × 4, chúng ta có thể yêu cầu học sinh thực hiện theo quy trình cộng. Tất cả những gì họ phải làm là nhập 6 trong bốn dây khác nhau.
Sau đó, hãy làm theo chiến lược của năm, như đã đề cập ở trên. Vì vậy, bây giờ họ phải thực hiện 5 + 5 + 5 + 5 = 20 và 1 + 1 + 1 + 1 = 4. Cuối cùng, các bé sẽ phải thực hiện phép tính 20 + 4 = 24.
Vâng, nhưng chiến lược nêu trên chỉ có thể được sử dụng trong trường hợp số lượng ít. Có thể có những tình huống trong đó học sinh phải đối mặt với số lượng lớn. Trong những trường hợp đó, chúng tôi sẽ làm theo một cách tiếp cận khác.
Ví dụ cụ thể
Ví dụ: nếu bạn đang nhân 34 × 12.
Bước 1: Gán một chữ cái vào mỗi cột. Vì vậy, nó sẽ trở thành “3”, “4”, “X”, “1”, “2” và “=”.
Để phần còn lại của các cột ở bên phải vì nó dành cho câu trả lời. Hãy nhớ rằng “X” và “=” sẽ được biểu thị bằng các cột trống.
Bước 2: Nhân 3 với 1 và sau đó 3 với 2. Tiếp theo, bạn sẽ nhân 4 với 1 và sau đó 4 với 2.
Bước 3: Ghi kết quả của các phần đã tính theo đúng thứ tự. Bắt đầu ghi tích thứ nhất tức là 3 x 1= 3 ở dây thứ bảy. Tiếp theo, 3 × 2 = 6, ghi nó sau cột mà bạn đã ghi 3 tức là dây thứ tám.
Bước 4: Khi bạn nhân 4×1, hãy cộng kết quả tức là 4 với phép nhân trước đó mà chúng ta đã làm tức là 3 × 2 = 6. Bây giờ 4 + 6 trở thành 10. Mang một đến dây thứ bảy là 3 và bây giờ nó trở thành 4 và dây thứ tám trở thành 0.
Bước 5: Thực hiện phép nhân cuối cùng được 4 × 2 = 8. Được ghi ở dây thứ chín. Vì vậy, câu trả lời của chúng tôi là 408.
Cách tính soroban mới đầu sẽ hơi khó khăn để hiểu, nhất là với các bé. Nhưng khi tập luyện thường xuyên, tư duy phát triển, việc sử dụng soroban sẽ hoàn toàn trở nên đơn giản. Chúc các bạn thành công với hướng dẫn của chúng tôi nhé!
Nếu ba/mẹ đang không biết cho con học Toán Soroban ở đâu thì hãy cho con đến Trung tâm Trí Tuệ Việt để trải nghiệm ngay nhé!
